*گفتگو از؛ کوروش غفاری چراتی- کارشناس روابط عمومی هلال احمرمازندران

«جمعیت هلال احمر مازندران» یکی از فعال ترین جمعیت های کشور محسوب می‌شود که به لحاظ ویژگیهای خاص استان اعم از پذیرش میلیونها گردشگر و مسافر در ایام مختلف سال نظیر نوروز و تابستان از یک سو و تعدد حوادث طبیعی و انسانی از سوی دیگر، تقریبا بطور مداوم درتمام طول سال در آماده باش کامل به سر می‌برد. قابلیت و توانمندی ارائه خدمات امداد ونجات جمعیت هلال احمر مازندران باعث شده که این استان بعنوان «استان معین» برای کلان شهر تهران لحاظ شود.

جمعیت هلال احمر استان مازندران بعنوان موسسه ای مردمی می‌کوشد با استفاده از تمامی ظرفیت های موجود بویژه همت بلند نیکوکاران، خیران ،داوطلبان ،جوانان و امدادگران خستگی ناپذیر، بر دامنه خدمت رسانی به اقشارنیازمند بیافزاید و نیازمندان بیشتری را زیر چتر حمایتی خود قرار دهد. در همین راستا استقرار کمپ های ویژه جمعیت هلال احمر استان مازندران در طول محورهای مواصلاتی استان در ایام نوروز ، اجرای سنگین ترین عملیات امدادی در طرح ملی کاهش غریق در تابستان در طول 400کیلومتر نوار ساحلی ،اجرای طرح های ایمنی و امداد و نجات جاده ای در فصول تابستان و زمستان ،مشارکت فعال در اجرای طرح ملی مهارکرونا، اعزام کاروان‌های متعدد نیکوکاری و سلامت به مناطق محروم استان به همراه ارائه خدمات متنوع پزشکی، توانبخشی، مشاوره ای و به ویژه اجرای عملیات های متعدد وهمه روزه امداد ونجات و همچنین اجرای پروژه‌های متعدد داوطلبی با کمک خیرین و نیکوکاران نیک سیرت تنها بخشی از خدمات بی شائبه ای است که مجموعه خدمتگزار جمعیت هلال احمر استان مازندران به شهروندان و میهمانان استان ارائه می دهند.

نگاهی به شدت تغییرات و سرعت حوادث و نیازهای روز افزون جوامع انسانی به خدمات و کمک های اضطراری به وضوح نشان می دهد که نقش و جایگاه جمعیت هلال احمر تا چه میزان حیاتی و نجات بخش است که البته این وضعیت مایه مباهات و افتخار همه کسانی است که جمعیت هلال احمر را کانونی برای خدمت رسانی بی منت به همنوعان برگزیده اند.

جمعیت هلال احمر مازندران در سالهای اخیر مبدع طرح های جدید و رویکردهای نوینی در هم افزایی و ارتقای قابلیتهای عملیاتی و همچنین دستاوردهای تحسین برانگیزی در حوزه‌های مختلف بوده است. آنچه در ذیل می خوانید ماحصل گفتگوی ما با دکتر غلامعلی فخاری مدیرعامل این جمعیت است.

* جناب آقای دکترفخاری به عنوان نخستین سوال بفرمایید وضعیت زیرساختی وآمادگی هلال احمرمازندران چگونه است؟

جمعیت هلال احمر استان مازندران با توجه به موقعیت طبیعی و جاذبه‌های بی نظیر خدادادی همه ساله در فصول مختلف بویژه در ایام نوروز  و تابستان میزبان میهمانان و گردشگران بسیاری است . ارائه خدمات مورد نیاز مسافرین و گردشگران رسالت خطیر همه دستگاههای اجرایی استان است و جمعیت هلال احمر نیز بر حسب ماموریت ذاتی خویش و بعنوان یکی از اعضای مهم ستاد تسهیلات سفراستان و رئیس کارگروه امدادونجات با تمام ظرفیت اجرایی و عملیاتی در این عرصه حضور دارد.

هنر ما خدمت بی منت به مردم است . البته خدمات جمعیت هلال احمر تنها منوط به نوروز یا تابستان نیست بلکه واقعیت این است که هلال احمر مازندران با توجه به میزبانی همیشگی از میلیون‌ها گردشگر، و همچنین تعدد  و شدت حوادث طبیعی و انسانی در تمام طول سال آماده ارائه خدمات موردنیاز به هموطنان است. از نظر زیرساختهای امدادی نیز در حال حاضر استان مازندران دارای 23پایگاه امدادونجات جاده ای ثابت ،شش پایگاه تخصصی امداد کوهستان ، سه پایگاه امدادونجات دریایی، بیش از چهارهزارنفر امدادگر و نجاتگر می‌باشد. همچنین بیش از 30 هزارنفرعضو جوان و 20هزارنفر نیز عضو داوطلب داریم که درگروههای مختلف سازماندهی شده اند.یک فروند بالگرد امدادی به همراه انواع خودروهای نجات،آمبولانس،اتوبوس آمبولانس،بیمارستان سیار ،قایق های نجات و سایر تجهیزات امدادونجات بخش دیگری از قابلیتهای امدادونجات هلال احمراستان است.

 *باتوجه به اینکه داوطلبان محور فعالیت و خدمات جمعیت هلال احمر به شمار می روند رویکرد شما به این مهم چگونه است؟

به اعتقاد من فعالیت و خدمات تمامی حوزه‌های جمعیت هلال احمر متاثر از ماهیت داوطلبی است لذا پیوست داوطلبی به عنوان یک راهبرد باید برای همه بخش های این جمعیت تدوین و در دستورکار قرار گیرد. تجربه ثابت کرده است هرجا بصورت بهینه و درست توانستیم از مشارکت داوطلبان استفاده نماییم، خدمات پایدارتری به جوامع هدف ارائه نمودیم.با این وجود ،یکی از حلقه‌های مفقوده در این راستا، فقدان شبکه‌های داوطلبی است. باید به موازات ایجاد باشگاه امدادگران، شبکه‌های داوطلبی نیز ایجاد و توسعه یابد. روح داوطلبی باید در تمامی حوزه‌های  هلال احمر جاری باشد و برای تحقق این مهم ، ایجاد شبکه‌های داوطلبی باید به عنوان یک راهبرد در دستورکارقرار گیرد. آینده جمعیت هلال احمر منوط به توسعه خدمات داوطلبی است . هلال احمر سازمانی غیردولتی است و باید تلاش شود تا جای ممکن اتکای این سازمان به بودجه و اعتبارات دولتی کاسته شود. افزایش سهم فعالیتهای داوطلبی در فرایند خدمات جمعیت هلال احمر یک ضرورت حیاتی است. هرچه سهم خدمات داوطلبی بر سهم خدمات متکی بر بودجه دولتی پیشی گیرد ،اهداف هلال احمر در راستای ارائه خدمات پایدار به جوامع هدف و نیازمند با سهولت بیشتری محقق خواهد شد و میزان تاثیرگذاری آن نیز افزون تر می‌شود. نباید طوری عمل کرد که مردم هلال احمر را سازمانی صرفا امدادرسان در سوانح و بحران بشناسند . باید نیکوکاری،روح مهرورزی،صلح،نوع دوستی و خدمات بشردوستانه به عنوان ماهیت خدمات داوطلبی  که اساس جمعیت هلال احمر مبتنی برآن است به درستی در جامعه ترویج شود که نقش شبکه‌های داوطلبی در تحقق این مهم بسیار با اهمیت و برجسته است.بسیار تاکید داریم حضور و مشارکت داوطلبان در فرایند خدمت رسانی هلال احمر باید منطبق بر تمایل و تخصص آنان باشد و لازمه این امر تشکیل شبکه‌های داوطلبی تخصصی در گروهها و اقشار مختلف جامعه است. شعار «داوطلبان،جوامع تاب آور می سازند» باید به عنوان یک راهبرد در دستور کارقرارگیرد.در همین راستا معتقدم  لازمه تحقق این شعار ، تشکیل شبکه‌های داوطلبی تخصصی در بخش های مختلف و همچنین تدوین پیوست داوطلبی برای تمامی فعالیتهای حوزه‌های جمعیت هلال احمر است.

* به نظرشما فعالیتهای داوطلبی چه میزان راستای استراتژی تاب آوری است؟

اعتقاد راسخ دارم فعالیتهای داوطلبی باید در راستای استراتژی تاب آوری توسعه یابد و ضرورت توسعه فعالیتهای داوطلبانه در جامعه و تمهید شرایط برای مشارکت همه اقشارکاملا احساس می‌شود. البته ترویج فعالیتهای داوطلبانه نیازمند خلاقیت و نوآوری است .همانگونه که گفتم ماهیت تمامی فعالیتها و خدمات هلال احمر ماهیت داوطلبی است و این بدان معناست که باید تلاش کرد بستر لازم را برای مشارکت آحاد جامعه فراهم نمود. خدمات داوطلبانه نباید محدود به اقداماتی روتین و سنتی شود بلکه ترویج فرهنگ داوطلبی به عنوان استراتژی تاب آوری باید با رویکردهای جدید و مدرن همراه باشد تا پایداری آن افزایش یابد.

*استان مازندران مبتکرراه اندازی خانه‌های هلال در محلات شهری و روستایی است، هدف غایی دراین طرح چیست؟

راه اندازی و تقویت خانه‌های هلال در محلات شهری  و روستایی و به ویژه در مراکز دهستانها یک ضرورت انکارناپذیراست. برنامه راهبردی هلال احمرمازندران نیز  راه اندازی 310 خانه هلال و مدیریت بحران روستایی است که تمام نقاط استان را پوشش خواهد داد. بخش عمده ای از این طرح عملیاتی شده و در مناطق باقیمانده نیز تا پایان سال جاری اجرایی خواهد شد. در مرحله دوم ، راه اندازی خانه‌های هلال در محلات شهری را در برنامه داریم که هم اکنون در برخی از شهرستانهای استان اجرایی شده است .خانه هلال در حقیقت یک شعبه کوچک از هلال احمراست که نقش بسیار محوری در مدیریت بحران خواهد داشت. جذب و آموزش نجاتگر،اجرای طرح خادم،اجرای شبکه داوطلبی، راه اندازی طرح توسن و همچنین اجرای طرح خانه‌های هلال و مدیریت بحران روستایی را از جمله برنامه‌های مهم هلال احمراستان است که در سال جاری با جدیت کامل در دستورکار قراردارد و نتایج حاصل شده بسیار مطلوب بوده است. جذب و آموزش را از مولفه‌های هدف گذاری شده در پروتکل خانه‌های هلال  می دانیم .خانه‌های هلال مناسب ترین روش برای توانمندسازی ساکنان مناطق روستایی است و این مهم باید بصورت جدی پیگیری شود. عملکرد مدیران شعب در موضوع خانه‌های هلال یکی از مهمترین شاخص های ارزیابی ما می‌باشد و همه معاونت ها نیز در راستای تحقق اهداف  مزبور مشارکت موثر دارند.

*مهمترین نقش آفرینی داوطلبان در فرایند خدمت رسانی هلال احمرمازندران در سال جاری چه بوده است؟

معتقدیم داوطلبان به عنوان ظرفیت عظیم و بی نظیری که از متن جامعه می جوشد می‌تواند گره گشای بسیاری از چالشها و مشکلات  باشند و امسال با توجه به محدودیتهای مالی و اعتباری ، این تعهد و مشارکت هوشمندانه داوطلبان و خیرین و نیکوکاران در تامین هزینه‌های اجرایی طرح های اجرایی و به ویژه در برنامه ملی مهار کرونا بسیار ارزشمند بود.

باور ما این است که  نقش و تاثیرگذاری داوطلبان را در جمعیت هلال احمر ، نقشی سازنده،معنوی ،امیدبخش و گره گشا ست و تاکنون هر موقع که از داوطلبان ارزشمند درخواست کمک کرده ایم ، حماسه ای عظیم از مودت و هم افزایی و مشارکت شورانگیز داوطلبان را شاهد بودیم .

اعضای داوطلب با پراکندگی در تمامی سطوح جامعه  و با هر قابلیت فنی و اجرایی ، در قالب معاونت داوطلبان با جمعیت هلال احمر استان همکاری می‌کنند و برای خدماتی که به جامعه هدف ارائه می دهند نه تنها هیچگونه چشمداشت مادی ندارند بلکه تمامی هزینه‌های اجرایی پروژه‌های داوطلبی را خودشان تامین می‌کنند و این مهم، شکوه انسانیت و صیانت از کرامت انسانی است که به عنوان یکی از اصول راهبردی و جهانشمول جمعیت هلال احمر تعریف شده است.

*یکی از برنامه شما ارتقای توان امدادی با استفاده از ظرفیت اجتماعی بوده است، شما در این راستا چه کرده اید؟

اگر خودستایی نباشد باید بگویم ما دراین زمینه به نوعی پیشتاز بوده ایم.در کنار جذب و آموزش و بکارگیری داوطلبان و جوانان و امدادگران که وظیفه ای روتین در هلال احمر است، تشکیل تیم توسن(تیم واکنش سریع نهادها) را به عنوان الگویی ممتاز در هم افزایی و مشارکت اجتماعی در فرایند مدیریت بحران و امدادونجات که برای اولین بار در کشور در استان مازندران اجرایی شد از افتخارات ماست.

بطور کلی جمعیت هلال احمراستان در 5 محور فردی،خانواده،محلات،شبکه‌های اجتماعی و همچنین درسطح سازمانها و دستگاههای اجرایی برنامه راهبردی خود را به منظور افزایش تاب آوری و تسریع در امدادونجات در دست اقدام دارد که تا کنون نتایج بسیار ارزنده ای در تمام سطوح حاصل شده است که نشان دهنده ظرفیت موثر جامعه برای مشارکت در مدیریت بحران می‌باشد.البته تحقق کامل این مهم منوط به اهتمام دستگاههای اجرایی به مسئولیت اجتماعی خویش است. شرکت گازمازندران الگویی بی نظیر از تحقق این مهم است که برای اولین بار در کشور توانستیم تیم توسن را دراین شرکت راه اندازی کنیم.هم اکنون 60 نجاتگر مجرب که از پرسنل و کارکنان شرکت گاز مازندران هستند آماده مشارکت در امدادرسانی هستند.نمونه این اقدام را برای همه دستگاههای اجرایی استان اجرایی خواهیم کرد.هم خود امدادی است یعنی به حوادث سازمان خودشان امدادرسانی می‌کنند و هم  دگر امدادی یعنی در مواقع بحران به کمک همنوعان می روند.

هدف نهایی اجرای طرح توسن ارتقای ظرفیتهای عملیاتی و امدادونجات دراستان با استفاده از ظرفیت دستگاههای اجرایی است. این روند با اصول پدافند غیرعامل به عنوان یک راهبرد مهم مدیریت بحران کاملا منطبق بوده و می‌تواند در تسهیل تحقق اهداف بسیار موثرباشد.

*یکی از الزامات تحقق اهداف هلال احمر استفاده  از ابزارهای نوین ارتباطی است. اقدامات شما دراین زمینه چه بوده است؟

تاثیرگذاری بر محیط اطراف با استفاده از ابزارهای نوین اطلاع رسانی و ارتباط گیری از رویکردهای مهم و موثر در توسعه و ترویج آرمانهای هلال احمراست . سرعت پیشرفت در حوزه‌های مختلف به ویژه در مقوله فن آوری‌های اطلاعاتی ، فاصله شهرها و روستاها را از منظر دسترسی به اطلاعات از میان برده است. توسعه کانالهای ارتباطی و اطلاعاتی در جهان بسیار سریع است. باید از این ابزارهای نوین در جهت دسترسی به افراد مختلف و تاثیرگذاری مثبت بر روی آنان در جهت اهداف جهانشمول هلال احمر استفاده نمائیم.همانگونه که می دانیم اصول و اهداف جمعیت هلال احمر در راستای ترویج صلح و نوع دوستی و صیانت از کرامت انسانی است برای تحقق این اهداف ابتدا باید با شناسنایی محیط اطراف ، میزان تاثیرگذاری خود بر این محیط را ارزیابی نماییم. سوال مهم در این مقوله این است که چگونه باید بر محیط اظراف تاثیر بگذاریم؟به اعتقاد من  شناسایی دقیق مولفه‌های محیط اطراف و همچنین بررسی قابلیتهای خود با هدف تاثیرگذاری مثبت بر محیط اطراف دو اصل مهم در راستای تحقق این هدف هستند. کیفیت و چگونگی تاثیرگذاری بر دیگران و محیط اطراف از دیگر شروط مهم تاثیرگذاری موثر بر محیط اطراف است. زبان تعامل و پاسخگویی به پرسش های دیگران در محیط اطراف برای برقراری ارتباط موثر با دیگران مولفه بسیار مهمی در تحقق این استراتژی است.همچنین مسئولیت پذیری و تلاش برای ایجاد آینده ای بهتر و جریان سازی موثر از راهکارهای مهم تحقق اهداف هلال احمر درتمامی حوزه‌هاست.

*«امدادگران خیر» را هم به عنوان  پارادایم جدید مهربانی در هلال احمرمازندران معرفی کردید.دراین رابطه توضیح بفرمایید؟

همانگونه که گفتم امدادگران خیر به عنوان پارادایم جدید مهربانی در مجموعه هلال احمر نتیجه ایثارگری جوانان امدادگر هلال احمر مازندران است. اقدامات مبتنی بر ظرفیتهای خیرین در مجموعه هلال احمر واژه ای کاملا شناخته  شده است و خیرین  غالبا افرادی با وضعیت اقتصادی مطلوب و با درآمد مکفی هستند. بخش زیادی از فعالیتهای مختلف جمعیت هلال احمر  به پشتوانه مادی و معنوی خیرین و نیکوکاران انجام می‌شود. تاثیرگذاری خیرین و نیکوکاران در کمک به همنوعان در جریان حوادث طبیعی مانند سیل ، زلزله  و خشکسالی  را همگان بارها و بارها مشاهده کرده اند که منجر به خلق صحنه‌های باشکوه از نوع دوستی و مهربانی و هم افزایی برای کمک به همنوعانی شده است که بواسطه خشم طبیعت  به زانو درآمده اند.

 داوطلبان در مجموعه هلال احمر همان خیرین و نیکوکارانی هستند که از اقشار مختلف جامعه از پزشک و مهندس گرفته تا بازنشسته و کارمند درآن حضوری فعال دارند که نشان دهنده مسئولیت پذیری آنان در تعهد اجتماعی به زندگی دیگران است. با این وجود کمتر دیده ایم که امدادگران و نجاتگران که از نظر اقتصادی  و معیشت شاید  با چالش های شدیدی هم دست و پنجه نرم می‌کنند در قامت خیرین ظاهر شوند و اندک سرمایه و درآمد خود را در کمال ایثار به منظور ارائه خدمت بهتر به همنوعان و تجهیز زیرساختهای امداد و نجات  تقدیم هلال احمر نمایند. این گفتمان زیبا ، تبلور روح بلند و سیرت بهشتی جوانان امدادگری است که در پایگاههای جمعیت هلال احمرمازندران خدمت شبانه روزی به همنوعان نیازمند را وجهه بارز همت خود قرار داده اند.

امدادگران خیر جوان در حقیقت گفتمان جدبدی  از ایثارگری اعضای هلال احمر مازندران است که شاید تاکنون در مجموعه هلال احمر سابقه نداشته است. تخصیص داوطلبانه بخشی از حق ایاب و ذهاب امدادگران به امور عام المنفعه بسیار شورانگیز و غرورآفرین است. افتخار ما  هم در هلال احمر مازندران این است که امدادگران و نجاتگران نجیب ما ،بزرگوارانه بخشی از اندک حق ایاب و ذهاب خود را نیز به جمعیت هلال احمر اختصاص می دهند و تلاش می‌کنند  صمیمانه و با تاسی از داوطلبان سخاوتمند، یاور صدیق هلال احمر در عبور از چالش ها و ارائه خدمت بی منت به همنوعان نیازمند باشند.امدادگران خیر در واقع تبلور مهربانی

مازندرانی‌ها در مجموعه هلال احمر به شمار می روند . هرچند مهربانی در مازندران ویژگی بازر همه ساکنان آن است اما اینک با گفتمان و پارادایم جدیدی از مهربانی مواجه هستیم که نشان دهنده عمق دلدادگی اعضای هلال احمر در کمک به سازمانی است که خدمت بی منت شناسنامه آن است.

*استفاده از ظرفیت استارت آپ های اجتماعی درفعالیتهای داوطلبانه را یکی از برنامه‌های هلال احمرمازندران اعلام کردید.در این زمینه چه اقداماتی انجام شده است؟

مقوله استارت آپها موضوعی جدید در کشور ماست که در سالهای اخیر بصورت ویژه در ادبیات اقتصادی و اجتماعی ما برجسته شده است. معتقدم سرمایه گذاری روی این مولفه می‌تواند نتایج ارزنده ای  در برون رفت از چالشها به دنبال داشته باشد.باید در پرتو برنامه ریزی دقیق از ظرفیت استارت آپ های اجتماعی در جهت اجرای برنامه‌های داوطلبی به درستی استفاده نمائیم.

اعتمادسازی برای جامعه هدف، اساس فعالیت در حوزه معاونت داوطلبان است و معاونت داوطلبان باید به مثابه یک رصدخانه برنامه ریزی و فعالیت کند  چون ماهیت خدمات هلال احمر ،داوطلبانه و مبتنی بر اعتماد عمومی است.

تاکید داریم مدل اقتصادی در سیستم داوطلبان هلال احمر باید مبتنی بر درآمدهای نوین از طریق بکارگیری و مشارکت در  استارت آپ های اجتماعی باشد.

باید خودمان را به روز کنیم و از چرخه مدیریت که با سرعت در حال پیشرفت است عقب نمانیم. برای تحقق اهداف مزبور باید شیوه‌های نوین تفکر و خلاقیت را در سازمان نهادینه کنیم ،تنها دراین صورت است که می‌توانیم برچالشها فائق آئیم. در همین راستا اقدامات بسیار خوبی در راستای استفاده از ظرفیت استارت آپها انجام داده ایم و با شرکت های مختلفی رایزنی کرده ایم که خوشبختانه چشم انداز روشنی را نوید می دهد.شرکتها و موسسات بسیاری هستند که خواهان مشارکت در فعالیتها و خدمات هلال احمر هستند . رویکرد اغلب آنها نیز انسانی،اخلاقی و بشردوستانه است. باید برای این ظرفیت عظیم برنامه داشته باشیم.بدون برنامه راه به جایی نخواهیم برد.

*وسخن پایانی...

سخن پایانی اینکه تمامی‌برنامه‌های ما بر مدارتوسعه تدوین شده و چشم انداز پیش روی ما بسیار امیدوارکننده است. اعتماد مردم به هلال احمر به عنوان بزرگترین پشتوانه این نهاد غیردولتی مایه مباهات است و باید با تمام وجود تلاش کنیم امانت دار این اعتماد باشیم.